آیا روزنه‌گشایی چاره اصلاح‌طلبان است؟/دعوا بر سر چاه بی آب انتخابات

توازن/به گزارش رویداد۲۴؛ میثم سعادت: صد و ده فعال سیاسی طی نامه‌ای اعلام کرده‌اند که در انتخابات پیش روی مجلس شرکت خواهند کرد. این نامه در مقطعی منتشر شده که «جبهه اصلاحات» اعلام کرده نامزدی در انتخابات پیش رو نخواهد داشت و این موضع هم از طرف شورای اصلاح طلبان چند استان، از جمله فارس و اصفهان و حزب اصلاح‎‌طلب، تایید شده است.  در چنین شرایطی ۱۱۰ فعال سیاسی، راه خود را از جبهه اصلاحات جدا کرده‌ و همزمان شعار‌های اصلاح طلبان را در انتخابات ۹۴ تکرار کرده‌اند.

علی باقری عضو حزب «توسعه ملی» گفته فهرستی «صدنفره» از نامزد‌های دموکراسی خواه و توسعه گرا وجود دارد که به زودی معرفی خواهند شد.» این مصاحبه و نامه مورد انتقاد شدید کاربران شبکه‌های اجتماعی قرار گرفته است.

خبرگزاری ایسنا نوشته، لیست «صدای ملت» توسط احزاب «ندای ایرانیان»، «اعتماد ملی»، «کارگزاران سازندگی»، «اعتدال و توسعه» و نیرو‌های اعتدال گرا در تهران در حال نهایی شدن است و طی چند روز آینده منتشر می‌شود. تا این لحظه حضور «سید محمد بطحایی» (وزیر آموزش و پرورش دولت روحانی)، «هوشنگ بازوند» (استاندار دولت روحانی)، «پروین داداندیش» (همسر محمود واعظی)، «منصور حقیقت پور» (نماینده اصولگرای نزدیک به علی لاریجانی)، «مصطفی خانزادی» (نماینده مجلس ششم دماوند)، «رضا امیدوار تجریشی» (عضو حزب ندای ایرانیان)، «زهرا ساعی» (نماینده سابق تبریز)، «محسن علیجانی» (نماینده سابق تهران) و «ناهید تاج الدین» (نماینده سابق اصفهان) قطعی شده است. «علی مطهری» سر لیست «صدای ملت» در تهران خواهد بود.

نکته جالب این فهرست، غیبت «محمدعلی وکیلی» است که دوره قبل هم در لیست کارگزاران قرار نداشت. همچنین نام چهره‌های جوان دیگری که گویا تایید صلاحیت شده‌اند هم در فهرست ده نفره نیست. یک منبع آگاه به توازن/به گزارش رویداد۲۴؛ گفته فهرستی ۴۰ نفره از نامزد‌های تأیید شده در دست است، اما ساز و کار ائتلاف مشخص نیست.

آیا منتظر «لیست خاتمی» باشیم؟

هنوز مشخص نیست که آیا «سید محمد خاتمی» از فهرست منتشر شده حمایت خواهد کرد یا نه؟ اساسا رای دادن خاتمی در انتخابات پیش رو هم محل تردید است. حتی «جوادی حصار»، سخنگوی اعتماد ملی هم معتقد است خاتمی احتمالا از  هیچ فهرستی حمایت نمی‌کند. به اعتقاد او «در مجموع آقای خاتمی تدابیر اتخاذی جبهه اصلاحات را مورد حمایت قرار داده و گفته‌اند که معقول، منطقی و مدبرانه بوده و نگاه کلی انتخاباتی است که مربوط به دوره فعلی نیست، بلکه این راهبرد اصلاح‌طلبانه جبهه اصلاحات است.»

منصور حقیقت پور از چهره‌های نزدیک به لاریجانی می‌گوید: آقای لاریجانی نه لیستی دارند و نه قرار است از لیستی حمایت کنند و نه قرار است با کسی ائتلاف کنند. البته آقای مطهری فامیل آقای لاریجانی هستند و به عبارتی هر اقدامی که ایشان انجام دهند، به اسم آقای لاریجانی هم می‌نویسند.

حزب «اعتدال و توسعه» قبلا هم گفته بود در انتخابات شرکت می‌کند و در بیانیه حسن روحانی هم اعلام شده بود که او مثل مرحوم هاشمی، بعد از رد صلاحیت از نامزد‌هایی حمایت خواهد کرد؛ لذا احتمالا حسن روحانی شاخص‌ترین چهره حامی این فهرست باشد.

بیشتر بخوانید: بحران لیست انتخاباتی اصلاح طلبان/ اصلاحات در کدام استان‌ها لیست می‌دهد؟

مسئول تهیه لیست اصلاح‌طلبان کیست؟

هنوز مشخص نیست لیست احتمالی از طرف چه کسانی تهیه می‌شود. از طرفی گفته می‌شود که مطهری به دنبال بستن لیست است، از سوی دیگر، احزابی مثل ندا و اعتماد ملی از بیانیه حمایت کرده‌اند. کارگزاران، اما حاضر نشده از این بیانیه حمایت کند و با وجود اینکه در میان اسامی اولیه نامزد‌ها، اسم محمد قوچانی وجود داشت، اما در فهرست نهایی نام قوچانی دیده نمی‌شود.

به جز این‌ها گفته می‌شود حزب اعتدال و توسعه نیز با یک لیست مجزا وارد انتخابات خواهد شد. اما آیا همه این گروه‌ها به لیست یکسانی خواهند رسید.

بررسی سوابق موضوع شاید فضا را تا حدی روشن کند. سال ۱۳۹۷( قبل از انتخابات مجلس یازدهم)، بعد از انتقاداتی که به ساختار تصمیم ساز اصلاح طلبان، که در آن زمان «شورای عالی سیاست گذاری اصلاح‌طلبان» به رهبری «محمدرضا عارف» بود، مطرح شد، جمعی از جوانان اصلاح طلب نامه‌ای تحت عنوان «اصلاح اصلاحات» نوشتند. در آن نامه انتقادات درستی به وضعیت آن زمان اصلاح طلبان مطرح شده بود، اما نتیجه نامه این شد که چهره‌هایی مثل «محمدرضا جلایی پور» و «مهدی شیرزاد» به عنوان اعضای حقیقی، به عضویت نهاد تصمیم گیر اصلاح طلبان درآمدند. چهره‌های جوانی که بیشتر به خاطر پدران خود شناخته می‌شدند. از این رو نباید این احتمال را هم رد کرد که شاید «فهرست صد و ده نفری»، با هدف مشابهی منتشر شده باشد تا باز هم افراد «حقیقی»، بدون پشتوانه حزبی، در تهیه فهرست‌های انتخاباتی اثرگذار باشند.

بعید نیست این دوره هم این افراد که خود را «فراحزبی» معرفی می‌کنند، به دنبال گرفتن کرسی شخصیت‌های حقیقی در فهرست‌های احتمالی باشند.

فهرست اصلاح طلبان چقدر شانس پیروزی دارد؟

سوال مهم دیگر این است که چرا یک جریان سیاسی در انتخابات مجلس ایران شرکت می‌کند؟ انتشار فهرست با انگیزه‌های مختلفی انجام می‌شود؛ نخست، برای پیروزی و به دست آوردن اکثریت؛ یا تشکیل یک اقلیت قدرتمند در مجلس؛ یا تبدیل شدن به فهرست دوم و باقی ماندن در عرصه سیاسی کشور و یا فرستادن چند وزنه مهم سیاسی در کشور.

اگر هیچ کدام از این‌ انگیزه‌ها وجود نداشته باشد، همچنان دو هدف دیگر برای حضور در انتخابات باقی می‌ماند؛ نخست منافع تکنسین‌های انتخاباتی است. تکنسین‌های انتخاباتی افرادی هستند که در هر دوره، از سی نفر لیست انتخابات تهران مبالغی را دریافت می‌کنند و لیست‌هایی با عناوین «متخصصین»، «مدیران» و «نخبگان» درست می‌کنند. هدف دوم اینکه افراد با انتشار فهرست، وفاداری خود را به حاکمیت نشان می‌دهند؛ همان جریانی که حجاریان به آن‌ها «اصلاح طلب دست آموز» می‌گوید.

البته شانس پیروزی در حوزه‌های دیگر انتخابیه، به جز تهران هم مسئله مهم و حیاتی است. به همان اندازه که چهره‌هایی مثل «پزشکیان» و «تاجگرد‌ون»، با تکیه بر سابقه سیاسی خود، شانس زیادی برای پیروزی در انتخابات دارند، چهره‌های گمنام که تنها دو هفته را برای تبلیغات فرصت دارند، عملا شانسی برای موفقیت ندارند.

البته این رابطه دو طرفه است؛ «نوبخت»، «تاج گردون» و حتی «فرید موسوی» حاضر نشده‌اند بیانیه این فعالان سیاسی را در رسانه‌های تبلیغاتی خود منعکس کنند. شاید به این خاطر که انتقاد‌ها بیشتر از حمایت‌ها بوده است، یا به این خاطر که اختلاف نظر جدی بین اصلاح طلبان و اعتدال‌گرایان تایید شده در انتخابات وجود دارد.

تولد یک جریان

با این حال، «روزنه گشاها» امید تولد یک جریان سیاسی جدید هم هستند. چند روزنامه‌نگار خوش فکر و چند فعال سیاسی منشعب شده از احزاب قدیمی، در صورت موفقیت در انتخابات، می‌توانند آغازگر یک مسیر جدید در ایران باشند. بذر‌هایی که امروز کاشته می‌شوند، شاید دو بهار دیگر، به بار بنشینند.